In het licht van de liefde
In de eerste lezing wordt het belang van de sabbat benadrukt. Het gebod luidt dat mensen de sabbatdag moeten heiligen en rusten, net zoals God hen uit Egypte leidde en hen bevrijdde van slavernij. De sabbat is een herinnering aan die bevrijding. In de evangelielezing zien we een conflict tussen Jezus en de religieuze leiders over de interpretatie van de sabbatwet. Jezus en zijn discipelen plukken aren op de sabbat, wat volgens de Farizeeën als werk wordt beschouwd. Jezus verdedigt hun handeling door te verwijzen naar het voorbeeld van David die brood at in de tempel. Hij benadrukt dat de sabbat er is voor de mens, niet andersom. Jezus geneest ook een man met een verschrompelde hand op de sabbat, wat tot verontwaardiging van de Farizeeën leidt. Jezus stelt dat goeddoen op de sabbat gerechtvaardigd is. Hiermee toont hij aan dat de sabbatwet niet rigide moet worden toegepast, maar in dienst moet staan van liefde en barmhartigheid.
Hoe zit het nu, bijna 2000 jaar later? Orthodoxe Joden houden zich nog steeds aan een strikte sabbatsrust op zaterdag (de 7de dag), waarbij ze zelfs het licht niet mogen aansteken of de zekering opnieuw opzetten. Vanaf het jaar 321 n.Chr. werd de zondag als rustdag verplicht door een edict van keizer Constantijn de Grote. Hierdoor hielden de meeste christenen alleen nog de zondagsheiliging in stand en niet langer de sabbat op zaterdag. De kerkvader Eusebius verklaarde dat voor christenen “de sabbat is overgeheveld naar de zondag”. Calvijn benaderde de sabbatobservatie op zondag met een evenwichtige visie, waarbij hij de nadruk legde op rust, kerkelijke bijeenkomsten en morele principes (en dus niet teveel wereldlijk vermaak).
In het Latijn werd het woord “sabbat” overgenomen als “sabbatum”, en vervolgens via het Grieks als “sabbaton”. Dit woord kwam uiteindelijk in verschillende Europese talen terecht, zoals het Spaans (sábado), Italiaans (sabato), Portugees (sabbado), en het Frans (samedi). Deze talen behielden de betekenis van de zevende dag van de week, oftewel de zaterdag.
Uiteindelijk maakt het niet veel meer uit in de fel ontkerstende landen: de meeste mensen moeten niet werken tijdens het ganse weekend, scholen zijn 2 dagen dicht; de meeste winkels zijn dicht op zondag. De zondagsplicht en het heiligen van de ‘sabbat’ op zondag staan op een laag pitje: slechts een paar procent van de Vlamingen gaat nog regelmatig naar de Kerk.
Hoe zouden we de sabbat nog kunnen heiligen in onze tijd? Gebruik de sabbat als een dag om te rusten en te reflecteren. Dit kan betekenen dat je jezelf toestaat om even uit de dagelijkse drukte te stappen, je telefoon weg te leggen en tijd te nemen voor jezelf. Maak een wandeling in de natuur, lees een boek, mediteer of schrijf in een dagboek. Hoewel de traditionele kerkelijke praktijk is afgenomen, kun je nog steeds verbondenheid met anderen zoeken. Overweeg om de sabbat door te brengen met vrienden of familie. Organiseer een gezamenlijke maaltijd, speel bordspellen of deel verhalen. Bezoek musea, concerten, theaters of andere culturele evenementen op de sabbat. Dit kan een manier zijn om je geest te voeden en te genieten van creatieve expressie. Gebruik de sabbat als een dag om anderen te helpen. Doe vrijwilligerswerk bij lokale liefdadigheidsinstellingen, voedselbanken of dierenasielen. Het dienen van anderen kan een vervullende manier zijn om de sabbat te heiligen. Zoek momenten van stilte en bezinning op. Dit kan in de vorm van gebed zijn, maar ook gewoon door stil te zitten en na te denken over je leven, je doelen en je waarden. Sta stil bij de schoonheid van de natuur en de wereld om je heen. Ga wandelen, geniet van de seizoenen en waardeer de schepping. Gebruik de sabbat om voor jezelf te zorgen. Neem een ontspannend bad, kook een gezonde maaltijd of doe aan lichaamsbeweging.
Het gaat erom jezelf te koesteren en te herstellen. Het draait om het vinden van betekenis en rust in je eigen leven. “De sabbat is gemaakt om de mens”. Als we daarbij andere mensen kunnen helpen, des te beter…
(B.N.)