Einde van het huwelijk?
De eerste lezing en de evangelielezing behandelen het thema van het huwelijk en de eenheid tussen man en vrouw. In Genesis 2, 18-24 wordt de schepping van de vrouw uit de rib van de man beschreven. Dit gedeelte benadrukt dat de vrouw een passende helper voor de man is en dat zij samen één (vlees) worden. Het idee dat de vrouw slechts een soort huishoudhulpje is voor de man ligt de laatste decennia uitermate gevoelig. Het thema van de vrouw als hulpje van de man ligt gevoelig bij feministen omdat het vaak wordt gezien als een weerspiegeling van historische en systematische ongelijkheden tussen mannen en vrouwen. Feministen streven naar gelijkwaardigheid en gelijke rechten voor vrouwen op alle gebieden van het leven, inclusief werk, politiek, en persoonlijke relaties. Traditioneel werden vrouwen vaak gezien als ondergeschikt aan mannen, wat leidde tot beperkte rechten en mogelijkheden voor vrouwen. Feminisme draait om de emancipatie van de vrouw, wat betekent dat vrouwen dezelfde rechten en kansen moeten hebben als mannen. In de moderne samenleving vervullen vrouwen diverse rollen en hebben ze carrières en verantwoordelijkheden die gelijkwaardig zijn aan die van mannen. Het traditionele beeld van de vrouw als hulpje past niet bij deze realiteit. De realiteit is ook dat men vaak met twee moet werken om rond te komen.
In de evangelielezing verwijst Jezus naar deze passage uit Genesis wanneer Hij spreekt over het huwelijk en echtscheiding. Wanneer de Farizeeën Hem vragen of het geoorloofd is voor een man om zijn vrouw te verstoten, antwoordt Jezus door te verwijzen naar het scheppingsverhaal. Jezus beklemtoont hiermee de oorspronkelijke bedoeling van het huwelijk als een levenslange verbintenis en de eenheid van man en vrouw.
Iedereen weet dat het huwelijk onder vuur ligt. De gemiddelde leeftijd bij het eerste huwelijk is 35,4 jaar voor de eerste echtgenoot, wat ruim laat is als men nog kinderen wil maken zoals Gn 1, 28 voorschrijft. Het aantal echtscheidingen is aanzienlijk toegenomen in vergelijking met de eeuwen vóór Wereldoorlog II. Voor de Tweede Wereldoorlog was echtscheiding veel minder gebruikelijk en sociaal minder geaccepteerd. Verschillende factoren hebben bijgedragen aan de toename van echtscheidingen in de afgelopen decennia. Er kwam meer acceptatie voor echtscheiding als een oplossing voor ongelukkige huwelijken. De wetgeving rond echtscheiding is versoepeld, waardoor het eenvoudiger werd om te scheiden. Bijvoorbeeld, de wet van 20 september 1792 tijdens de Franse Revolutie introduceerde al versoepelingen, maar moderne wetten hebben het proces verder vereenvoudigd. Met de toename van de arbeidsparticipatie van vrouwen en hun economische onafhankelijkheid, werd het voor vrouwen makkelijker om een huwelijk te verlaten als ze ongelukkig waren. Het huwelijk wordt tegenwoordig meer gezien als een partnerschap gebaseerd op liefde en persoonlijke vervulling, in plaats van een economische, religieuze of sociale verplichting. Last but not least: mensen leven langer, wat betekent dat er meer tijd is voor huwelijken om te veranderen en mogelijk te eindigen in een echtscheiding.
(B.N.)