Leviticus 19, 18 – next level
In de evangelielezing van vandaag geeft Jezus ons het gebod van de onderlinge liefde. Men zou de bedenking kunnen maken dat dit gebod geenszins nieuw was. Stond in Leviticus 19, 18 al niet te lezen: “Bemin uw naaste als uzelf”?
Het verschil zit in de mate van liefde die wordt gevraagd. In Leviticus wordt mensen gevraagd om hun naaste lief te hebben zoals ze zichzelf liefhebben. Het is een oproep tot wederzijds respect en compassie, vergelijkbaar met de Gulden Regel van Mt 7, 12: “Alles, wat gij wilt dat de mensen voor u doen, doet dat ook voor hen”.
Maar in Johannes 15, 12 verlegt Jezus de lat. Hij vraagt niet alleen om anderen lief te hebben zoals ze zichzelf liefhebben, maar om elkaar lief te hebben zoals Hij hen heeft liefgehad. Dit houdt in dat men wordt opgeroepen om liefde te tonen die niet beperkt is tot de eigen belangen of de mate waarin men zichzelf liefheeft, maar om anderen onvoorwaardelijk lief te hebben, zoals Jezus dat deed – met een liefde die bereid is om te dienen, te vergeven, en zelfs te offeren voor anderen.
Dus, terwijl Leviticus 19, 18 een solide ethische basis biedt voor menselijke relaties, neemt het gebod van Jezus in Johannes 15, 12 deze ethiek naar een hoger niveau door een liefde te eisen die niet egoïstisch is maar zelfopofferend, gebaseerd op het voorbeeld van Jezus zelf.
Dit is zelfs een nieuw gebod te noemen, zoals te lezen stond in Joh 13, 34-35. “Een nieuw gebod geef Ik u: gij moet elkaar liefhebben, zoals Ik u heb liefgehad, zo moet ook gij elkaar liefhebben. Hieruit zullen allen kunnen opmaken, dat gij mijn leerlingen zijt: als gij de liefde onder elkaar bewaart.”
Deze liefde “bedekt tal van zonden” (1 Pe 4, 8). Paulus bezingt ze in 1 Kor 13: “lankmoedig”, “niet afgunstig” (…) “zij geeft niet om de schone schijn, zij zoekt zichzelf niet, zij laat zich niet kwaad maken en rekent het kwade niet aan” (…) “alles verdraagt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles duldt zij”.
Het is de quasi goddelijke agapè-liefde: onbaatzuchtig, onvoorwaardelijk, niet gebaseerd op emoties, verlangens of voorkeuren, maar eerder op een bewuste keuze om het welzijn van anderen te bevorderen, zelfs als dat ten koste gaat van het eigen belang. Jezus verwijst ongetwijfeld naar zijn eigen zelfopofferende liefde voor anderen. De agapè-liefde overstijgt menselijke voorkeuren, belangen en zelfs verschillen, en het wordt beschouwd als een krachtige en transformerende kracht die in staat is om relaties te genezen en samenlevingen te veranderen.
B.N.