De ware Jacob
De Samaritaanse vrouw heeft duidelijk veel levenservaring met mannen en kennelijk kwam ze altijd bedrogen uit. Ze was teleurgesteld in de mannen. Al snel heeft ze door dat de man die voor haar neus staat geen gewone man is, want Hij heeft een ongelooflijk charisma. Eigenlijk was Jezus naar de waterput gekomen om te drinken (op het heetst van de dag), maar uiteindelijk zal Hij niets drinken en zelfs niets eten. Zoals Hij tegen de duivel had gezegd in de woestijn: een “mens leeft niet van brood alleen”. Het is een constante in de Bergrede: de mens moet prioriteit geven aan het hemelse, en het belang van het aardse fel relativeren. Uiteindelijk heeft Hij de “ziel [van de Samaritaanse] gewassen zonder water” (heilige Romanos ‘de zanger’, 6de eeuw).
De Samaritaanse is als het ware helemaal herboren, precies zoals Jezus had gezegd tegen Nikodemus: “als iemand niet geboren wordt uit water en geest, kan hij het Rijk Gods niet binnengaan” (Joh 3, 5). Jezus komt nog terug op deze nieuwe godsdienst (letterlijk): niet op één of andere berg, maar God “aanbidden in geest en waarheid” (Joh 4, 23). Het zijn allemaal moeilijk te begrijpen uitlatingen van Jezus: zowel Nikodemus als de Samaritaanse vrouw (én de apostelen) begrijpen Jezus niet echt, maar de eerste krijgt te horen dat Jezus de “eniggeboren Zoon” die God ons heeft gegeven is en de tweede verneemt dat de man die met haar staat te praten de lang verwachte Joodse Messias is.
De Samaritaanse vrouw blijft niet “morren”, zoals de Israëlieten in de eerste lezing; integendeel, ze lijkt wild enthousiast en ze overtuigt vele streekgenoten. De Samaritanen komen daar massaal tot het geloof, ondanks de slechte band tussen Joden en Samaritanen.
De grote vraag voor ons vandaag is: door wat laten wij ons nog overtuigen om te concluderen dat Jezus “werkelijk de redder van de wereld is” (Joh 4, 42)?
Bernard