Maar wat is zalig?
Vroeger begonnen de “Zaligsprekingen” logischerwijze met “Zalig…” (Statenvertaling, Willibrordvertaling 1975,…), maar sinds de Nieuwe Bijbelvertaling (2004, idem in de NBV21) werd “zalig” vervangen door “gelukkig” en in de “Bijbel in Gewone Taal” van 2014 werd het dan zelfs “het echte geluk is voor…”. Het geeft soms vreemd aanvoelende verzen en wendingen: “Het is heerlijk voor je als je verdrietig bent” (Mt 5, 4 – BasisBijbel van 2013). Veel mensen gaan – terecht – denken: “als ik verdrietig ben, is dat helemaal niet leuk”. De Zaligsprekingen gaan over mensen die volgens wereldse normen juist niet gelukkig zijn. Het bijvoeglijk naamwoord “zalig” is typisch christelijk en de etymologische betekenis heeft meer dan waarschijnlijk een religieus randje: getroost (van het Latijn solari), behouden blijven (van het Latijn salvus; salus = heil),… De in de Zaligsprekingen vernoemde mensen zijn niet gelukkig op aarde, maar genieten bij God, in de hemel, van eeuwig geluk. Daarom spreekt de Katholieke Kerk van een “zaligverklaring” en daarom zegt de priester iedere zondag “Zalig zij die genodigd zijn aan de Maaltijd des Heren”. Het is daarom dat katholieken graag zeggen: Zalig Kerstfeest, Zalig Nieuwjaar en Zalig Pasen.
In het hedendaagse taalgebruik is “zalig” heel aangenaam, heerlijk zelfs. De diep religieuze, typisch katholieke, betekenis is grotendeels weggeëbd, in die mate dat de meest recente Bijbelvertalingen het woord “zalig” niet meer durven gebruiken. De evangelist Matteüs had het niet over aards geluk; integendeel, hij had het over mensen die gered zullen worden door God in de hemel. Eigenlijk is en blijft “zalig” de enige correcte vertaling, maar als de betekenis de lading niet meer dekt, moet er misschien gedacht worden aan alternatieve formuleringen zoals “God verkiest” of “God houdt van”.
Bernard