In lumine tuo
De lezingen van de “Openbaring van de Heer” zijn altijd dezelfde: het bezoek van de (3) wijzen (beter bekend, in de volksmond, als de 3 koningen). Begin januari is hét moment van de goede voornemens en dat past zo mooi bij de levensweg die de 3 wijzen volgen: na het aantreffen van de Heiland kiezen zij resoluut “de weg van een ander leven, met de ster in het hart, voor altijd” (Missaal pag. 120). Iemand die Jezus ontmoet verandert zijn leven, zijn ingesteldheid (metanoia in het Grieks). De reactie van de 3 wijzen doet denken aan de wijze woorden van Simeon: “Uw dienaar laat gij, Heer, nu naar uw woord in vrede gaan: mijn ogen hebben thans uw Heil aanschouwd” (Lc 2, 29-30).
Jesaja had 2 geschenken voorspeld (“goud en wierook”); Mattheüs voegt er “mirre” aan toe, een bitter kruid. Goud voor de Koning, wierook voor God, mirre voor de Mensenzoon. Het is mogelijk dat Jesaja al vooruitblikt naar de Wederkomst (dan zal er geen mirre meer nodig zijn). De 3 geschenken vormen een samenvatting van het Evangelie… De naam Maria zou trouwens “bitter” betekenen in het Hebreeuws: haar “ziel” “zal door een zwaard worden doorboord” (Lc 2, 35b). De voorspelling van Simeon komt tot haar recht in deze lezing: “dit kind is bestemd tot val of opstanding van velen in Israël, tot een teken dat weersproken wordt, opdat de gezindheid van vele harten openbaar moge worden”. Inderdaad, “koning Herodes”, “heel Jeruzalem met hem”, “alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk” waren eerder “verontrust” dan geïnteresseerd (zoals de 3 wijzen, de herders,…). De geboorte is blijkbaar storend, ze zou de precaire gevestigde orde kunnen verstoren. Wat een schril contrast met de 3 wijzen: zij waren “vervuld van overgrote vreugde”. Hoe merkwaardig is het dat zij eerst hulde brengen aan de baby (“het Kind met zijn moeder Maria”), totaal in tegenstelling met de Joodse traditie om eerst de moeder te huldigen.
Twee details die onze traditionele voorstelling van de Kerststal ietwat verstoren. Ten eerste, het geboortejaar van Jezus Christus: aangezien Herodes stierf in 4 v. Chr., is er meer dan waarschijnlijk iets mis met onze jaartelling. Ten tweede, gingen de 3 wijzen een “huis” binnen, en geen stal.
De kerststal werd ‘uitgevonden’ door Franciscus van Assisi in 1223. De os en de ezel in de kerststal vormen ongetwijfeld de pijnlijkste voorspelling van Jesaja (Js 1, 3): “Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël weet van niets, mijn volk heeft geen begrip”.
Dat onbegrip van de Joden vinden we terug tot op de dag van vandaag: ongeveer 98% van de Joden blijven Jezus verwerpen als Messias. Zolang wij maar goed beseffen dat ons “licht” is “gekomen” en Gods licht blijven wandelen. “In lumine tuo”. Lumen is een maat voor de totale hoeveelheid licht die een lamp uitstraalt. Moge God ons overvloedig verlichten in deze donkere periode!
Bernard